GİRİŞ

Günlük hayatın kişi ve kurumlar nezdinde getirdiği aktif internet kullanımı, çoğunlukla elektronik posta (e-posta) ve sosyal medya hesapları şeklinde dijital bir bünyede toplanmaktadır. Bu nedenle elektronik posta ve sosyal medya hesaplarının kişinin günlük kullanımında yadsınamaz bir yer kapladığını kabul etmek doğru olacaktır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2023 yılında yapılan bir araştırmada[1], 16-74 yaş grubundaki bireylerde 2023 yılında internet kullanım oranının %87,1 düzeyine kadar yükseldiği belirtilmiştir. Araştırmada yer alan bir diğer dikkat çekici husus da bireylerin, internet kullanımları sırasında uygulama ve sosyal medya platformlarının kullanıcılarının kişisel verilerine erişimlerini yönetmek amacıyla uyguladıkları yöntemlere ilişkindir. İstatistiğe göre son 3 ayda en fazla kullanılan yöntem %41,8 ile web sitelerinin, kişisel verilerin güvenliğini sağlamaya yönelik özelliklere sahip olup olmadıklarının kullanıcılar tarafından incelenmesidir. %36,2 oranında uygulanan bir diğer yöntem, reklam amaçlı olarak kullanıcılarının kişisel verilerinin paylaşılmasına izin vermemesi olmaktadır. Bir diğer dikkat çekici yöntem ise %31,1 ile site veya uygulamaların gizlilik politikasının okunması şeklindedir. Dolayısıyla kullanıcıların, e-posta ve sosyal medya hesaplarını yüksek oranda kullanmalarının yanı sıra, bu platformlarda yer almasını istemedikleri kişisel verilerinin korunması için de birden fazla yöntem kullandıkları dikkat çekmektedir.

TÜİK tarafından yapılan araştırma ile Türkiye’de bireylerin yüksek bir oranla internet kullandıkları vurgulanmış ve yine bu bireyler arasından kişisel verilerine erişimleri yönetmek isteyen kesimin bu nedenle uyguladıkları yöntemlerden bahsedilmiştir. Kişilerin sağ iken belirtilen yöntemler aracılığıyla kişisel verilerine erişimi yönetme gayesi taşımaları, yine bu kişilerin ölümleri sonrası verilerine ilişkin haklarının korunmasını isteyip istemeyeceği sorusunu akıllara getirmektedir. İnternet kullanımının artışından sonra kişilerin dijital hayatlarında yer alan birden çok verisinin bulunması ve yine bu kişilerin somut malvarlıkları kadar dijital malvarlıklarına da sahip olmaları birtakım hukuki uyuşmazlıkların doğumuna sebebiyet vermiştir.

Bu çalışma, e-posta ve sosyal medya hesapları ön planda tutularak dijital malvarlıklarının mirasçılara intikalinde, ölen kişinin kişisel verilerinin akıbetine yönelik değerlendirmeler üzerinedir. Bu değerlendirme mahkeme kararları ve öğreti görüşleri ışığında detaylı olarak incelenecek ve varılan kanaatler sonuç bölümünde belirtilecektir.

1. DİJİTAL MİRAS KAPSAMINDA E-POSTA VE SOSYAL MEDYA HESAPLARININ MİRASÇILARA İNTİKALİ

Kullanıcıların e-posta ve sosyal medya kullanımlarına konu olan mesajlar ve içerikler, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında birer kişisel veri mahiyetinde değerlendirilmelidir[2]. Ancak ilgili verilerin mirasçılara intikali noktasında KVKK kapsamında bir düzenleme bulunmamaktadır[3]. Dolayısıyla ilgili verilerin mirasçılara intikalinin mümkün olup olmayacağı sorusu gündeme gelmektedir. Bu kapsamda e-posta ve sosyal medya hesaplarını ortak bir noktada buluşturarak dijital malvarlıkları başlığına değinmek gerekecektir.

1.1  DİJİTAL MALVARLIĞININ KAPSAMI

Dijital miras olarak adlandırılan konu esasen dijital malvarlıklarının mirasçılara intikaline yönelik olarak miras hukuku kurallarına ilişkin bir konudur. Konunun kapsamıyla ilgili miras hükümlerinden öğretide en çok üzerinde durulan hüküm şüphesiz 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) md. 599 hükmüdür[4].

TMK m. 599/2’de, “Kanunda öngörülen ayrık durumlar saklı kalmak üzere mirasçılar, mirasbırakanın aynî haklarını, alacaklarını, diğer malvarlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doğrudan doğruya kazanırlar ve mirasbırakanın borçlarından kişisel olarak sorumlu olurlar.” şeklinde bir düzenleme bulunmaktadır. İlgili hükümde yer alan “diğer malvarlığı hakları” dijital malvarlıklarını da kapsamaktadır[5]. Dolayısıyla dijital varlıkların (kripto varlıklar, e-posta ve sosyal medya hesapları gibi) mirasçılara intikali konusunda ilgili hükmün önemi büyüktür.

1.2  DİJİTAL MALVARLIKLARININ MİRASÇILARA İNTİKALİNE YÖNELİK KARARLAR

Dijital malvarlıklarına ilişkin olarak kararların çoğunlukla e-posta ve sosyal medya hesaplarına yönelik olduğunu söyleyebilmek mümkündür. Diğer kararlar ise kripto varlıklar gibi ekonomik değeri olan dijital malvarlıklarına ve iCloud gibi dijital hizmet aboneliklerine yönelik konulara ilişkindir. Mahkeme kararları genel olarak Avrupa ülkelerinde ve ABD’de olmakla beraber, Türkiye’de Antalya 6.Bölge Adliye Mahkemesi’nin dijital malvarlıklarına ilişkin bir kararı bulunmaktadır.

İlgili mahkeme kararlarına değinilmeden önce bu konudaki uyuşmazlıkların ortaya çıkış türlerine göre sınıflandırılması hem mahkeme kararlarını hem de öğreti görüşlerini anlamlandırmada elverişli olacaktır. Sınıflandırma, merhum kişinin kişisel verileri niteliğinde sayılacak e-posta hesabı, sosyal medya hesabı ve diğer dijital malvarlıklarını, merhum kişinin mirasçıları tarafından ne amaçla devralınmak istediğine yöneliktir.

Çalışmanın devamında listelenecek kararlar, genel olarak mirasçılar tarafından mirasın intikaline yönelik taleplerin ve miras dışındaki hukuki uyuşmazlıkların çözümüne katkı sağlanabileceği inancıyla merhumun yakınları tarafından kişisel verilerin edinilmesine yönelik taleplerin çözümlendiği bir genel kümede toplanabilir. Mirasçılar tarafından dijital varlıkların kendilerine intikali için mahkemeye başvurduğu talepler, mahkeme kararları ve öğretide bu dijital varlıkların maddi değer taşıyıp taşımadığına göre ayrıca sınıflandırılmış gözükmektedir.

1.2.1 ABD

ABD dijital bağlamda yapılanmış şirketlerin çoğunluğunun merkezi olduğu gibi bu konudaki uyuşmazlıkların da ev sahipliğini üstlenmektedir. İlk olarak abonelik sözleşmelerine ilişkin Bruce Willis- Apple uyuşmazlığına bakıldığında ilgili uyuşmazlığın temel tartışma noktası, iTunes abonelik sözleşmesi çerçevesinde sahip olunan dijital ürünlerin mirasçılara intikalidir[6]. Bu karar, daha önce bahsi geçen sınıflandırmalardan mirasçılar tarafından, merhumun mirasının mirasçılara intikaline yönelik talepleri çerçevesindedir. Ayrıca metnin devamında bahsedilecek olan diğer mahkeme kararlarından farklı olarak ilgili dijital varlık, maddi değer taşımaktadır.

Willis’in mirasçısının talebine karşı, iTunes kullanıcı sözleşmesinde yer alan “ üçüncü kişilere devir yasağı” maddesi Apple tarafından gerekçe gösterilmiş ve mirasçının talebi Apple tarafından reddedilmiştir. Uyuşmazlığın sonradan mahkemeye taşınmasının ardından ilk derece mahkemesi kararıyla mirasçının talebi kabul edilmiştir. Apple/iTunes abonelik/kullanıcı sözleşmesi dahil birçok abonelik sözleşmesinde “dijital varlıkların üçüncü kişilere devredilemeyeceği” belirtilse de ilgili hükümlerin mirasçılara karşı külli halefiyet ilkesi gereğince uygulanamayacağı öğretide belirtilmektedir[7]. Davanın sonuçlanmasından sonra Apple, hesabın ölümden sonra belirtilecek bir kişiye devrine ilişkin olarak abonelerine seçenekler sunmuştur. Ancak belirlenen bu çözüm yollarının Türk hukuku bakımından bir “çözüm” olarak nitelendirilemeyeceği göze çarpmaktadır. Çünkü bu yöntem, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde vasiyetnamenin şekil şartlarına uymayacaktır.

Kararların sınıflandırılmasında belirtilen diğer başlık miras dışındaki hukuki uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak merhumun yakınları tarafından mahkemeye yapılan başvurulardır. Bu örneklerden ilki 2004 yılında Irak’ta görev sırasında öldürülen Justin Ellsworth’un ailesi tarafından Yahoo şirketine, Ellsworth’un e-postalarına ulaşma talebidir. Yahoo, kullanıcı sözleşmesinde de belirtilen “hizmet şartları” çerçevesinde ilgili talebin yerine getirilemeyeceğini belirtmiştir. Ellsworth ailesi, bu taleple Michigan’da bir dava açmıştır ve mahkeme bu başvuruyu haklı bularak talebi kabul etmiştir[8].

Ellsworth ailesinin talebinin ilk aşamada Yahoo tarafından reddedilmesinin gerekçesi, Yahoo kullanıcı sözleşmesinde yer alan “hizmet şartları” maddesidir. Yahoo gibi LinkedIn, Instagram, META, Snapchat ve diğer hizmet sağlayıcılarının da sıklıkla kullandığı bu madde Türk Hukuku’nda genel işlem koşulları olarak değerlendirilmektedir[9].

İlgili karar dijital varlığının mirasçılara intikali yönünden önem taşımaktadır. Ayrıca kullanıcı sözleşmelerinde belirtilen maddelerin genel işlem koşulu olarak kabul edilmesi ve genel işlem koşullarına ilişkin denetimlere tabi tutulabilmesi, kararın bir diğer önemli niteliğini ortaya koymaktadır.

Belirtilen uyuşmazlıklar ile benzerlik içeren başka bir uyuşmazlık ise Benjamin Stassen davasıdır. Uyuşmazlık, Stassen ailesinin oğullarının hesabındaki veriler ile oğullarının intihar üzerine ölmesi arasında bir ilişki olup olmadığını merak etmesi ve bu verilere erişim için Google ve Facebook’tan oğullarının hesap bilgilerini istemesi üzerinedir[10]. Şirketler, gizlilik ve hizmet sözleşmelerini gerekçe göstererek ailenin talebini reddetmiştir. İlk derece mahkemesi ise nihai kararı ile hesaplara erişim yetkisini tanımıştır.

1.2.2 ALMANYA

Almanya’daki kararlar, listelenen ABD kararları ile benzerlik taşımakta olup dijital ürün sözleşmeleri ile bağlantılı uyuşmazlıklar ve diğer hukuki olaylara ilişkin çözüm odaklı dolaylı taleplere ilişkindir.

İlk karar, 2012’de Berlin’de 15 yaşındaki bir kız çocuğunun metro girişindeki ölümü üzerine annesi tarafından olayın tespitine kolaylık sağlayabilmesi amacıyla Facebook’tan hesap verilerini talep etmesi üzerinedir (Facebook Kararı)[11].

İlgili hesap, ölüm sonrası Facebook tarafından “anıtlaştırılmış” olarak güncellenmiş ve bu nedenle anne tarafından erişim sağlanamamıştır. Daha sonra anne, hesaba erişebilmek amacıyla Berlin Bölge Mahkemesi’ne 2015’te talepte bulunmuş, ilgili talep mahkeme kararıyla kabul edilmiştir. Mahkeme kararında külli halefiyet prensibi sebebiyle intikalin mümkün olduğu, ilgili intikalin mirasbırakanın kişilik haklarını ve haberleşme özgürlüğünü ihlal etmediği vurgulanmıştır. Facebook sırasıyla, 2017’de Bölge İstinaf Mahkemesi’ne 2018’de ise Alman Federal Mahkemesi’ne başvurmuştur[12].

İstinaf Mahkemesi, hesaba erişimin haberleşme gizliliğini ihlal ettiğini belirtmiş olsa da Federal Mahkeme, Bölge Mahkemesi’nin kararının yerinde olduğunu belirtmiştir. Federal Mahkeme, kararında özetle ölenin kişisel verilerinin yakınlarıyla paylaşılmasının haberleşmenin özgürlüğü noktasında bir ihlal yaratmayacağını belirtmiştir. Ek olarak kullanıcı sözleşmesinde “üçüncü kişilere devir yasağı” olarak belirtilen ilgili hükümlerde mirasçıların üçüncü kişi olarak nitelendirilemeyeceği, dolayısıyla mirasın intikaliyle kişisel verilerin de mirasçılara geçtiği belirtilmiştir.

Almanya’da yaşanan bir başka uyuşmazlık, ABD’de gerçekleşen Bruce Willis uyuşmazlığına benzer nitelikler barındırmaktadır. İlgili olay, 2019 yılında mirasbırakanın iCloud hesabına erişim talep eden mirasçının Apple şirketi tarafından reddedilmesine ilişkindir[13]. Münster Eyalet Mahkemesi, Alman Federal Mahkemesi ile paralel bir karar vererek iCloud hesabının mirasçılara intikal edebileceğini ve ilgili geçişin kişisel veya diğer hakları ihlal etmeyeceğini vurgulamıştır[14].

1.2.3 ANTALYA 6. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ (BAM) KARARI

Antalya 6. Bölge Adliye Mahkemesinin vermiş olduğu karar, dijital mirasa ilişkin olarak Türk Hukuk öğretisinde en çok değerlendirilen karardır[15]. Olayda özetle davacı, merhum eşinin iCloud hesabının terekeye dahil edilebilecek nitelikte bir malvarlığı olduğunu, ilgili hesapta hediye çeki, aile fotoğrafı, e-ticaret sitesine ilişkin hesap bilgilerinin yer aldığını belirtmektedir. Davacı, ilgili durumu iCloud dijital hizmet servisine danıştığında, mahkeme kararı ile hesaba erişim sağlanabileceğini öğrenmiş ve mahkemeye başvurmuştur. Yerel mahkeme, davacının talebinin murisin özel hayatın gizliliğini ihlal edeceğini belirterek reddetmiştir.

İstinaf Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını dijital varlıkların terekeye dahil edilmemesi gerekçesiyle bozmuştur. Ayrıca İstinaf Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararında gerekçe olarak gösterdiği özel hayatın gizliliğinin ihlalini de yerinde bulmamıştır. İstinaf Mahkemesi’nin, ilgili kararında verdiği gerekçeler çerçevesinde dijital malvarlıklarını yalnızca maddi değerine göre açıklaması öğretide eleştirilmektedir[16]. Eleştiriler kısaca ekonomik değeri olmayan malvarlıklarının nasıl değerlendirileceğinin muğlak bırakılması ve dijital mirasa ilişkin tartışmalara değinilmemesine dayalıdır. Dolayısıyla ekonomik değeri olup olmamasına göre dijital hizmet olarak sıklıkla kullanılan e-posta ve sosyal medya hesaplarının Türk öğretisinde nasıl ayırım yapıldığını incelemek yerinde olacaktır.

2. E-POSTA VE SOSYAL MEDYA HESAPLARININ DİJİTAL MİRAS VE KİŞİLİK HAKLARI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ÖĞRETİ GÖRÜŞLERİ

Öğretide temel olarak dijital varlıkların ekonomik (maddi) ve kişisel (manevi) nitelikleri çerçevesinde değerlendirilerek terekeye dahil edilip edilmeyeceğine ilişkin görüşler bulunmaktadır. Belirttiğimiz yabancı mahkeme kararlarında yer alan davalı taraf şirketlerin ve Antalya BAM kararından önce ilgili uyuşmazlığa bakan ilk derece mahkemesinin verdiği karardaki gerekçelerin birçok ortak noktası bulunmaktadır. Bu gerekçelerde kişinin haberleşme gizliliği, özel alanının gizliliği gibi kişisel kullanımı çerçevesinde çizilen sınırların dikkate alındığı görülmekte olup Türk hukuk öğretisindeki görüşlerin de yine bu sınırları kullanarak oluştuğu anlaşılmaktadır.

İlk görüş dijital varlıkların ticari amaç taşıdığı durumda mirasçılara intikal edebileceğini savunmaktadır[17]. Bu görüşe göre ticari amaç unsurunun mevcut olmadığı koşullarda kişinin özel alanının gizliliğinin üstünlüğü kabul edilmelidir. Başka bir deyişle, bu görüş, e-posta hesapları ve sosyal medya hesaplarının kullanım amacına göre kişisel olduğu durumda, mirasçıların bu verileri edinmemesi gerektiğini savunmaktadır. Fakat, görüşteki genel uyum dışında birtakım noktalarda ayırımlar mevcuttur. İlgili verilerin mirasçılara intikali kişisel alana bir müdahale oluşturacağı öğretide kabul edilse de üçüncü kişilerin hesaba erişebilme riskine karşı mirasçıların, miras bırakanın verilerine erişim sağlayabileceği belirtilmektedir[18]. Ayrıca ilgili verilerin, miras bırakanın ölüm anına kadar toplanan veriler olarak sınırlandırılması gerektiği belirtilmiştir.

Tüm dijital varlıkların intikalinin mümkün olduğunu kabul eden görüş ise kısaca temelini TMK md. 653/2’ye dayandırır[19]. Maddeye göre, aile için özel anlam taşıyan eşyalar ve belgeler, anlaşmazlık durumunda yerel adetler ve kişisel durumlar çerçevesinde sulh hâkimi tarafından değerlendirilir ve mirasçılardan birine devredilmesine veya satılmasına karar verilir. Esasen günlük gibi kişisel bilgilerin yer aldığı belgeler dahi mirasçılara intikal etmektedir[20]. Kişiye ait en özel bilgilerin dahi mirasçılara intikal edebildiği kabul edildiğinde, e-posta ve sosyal medya hesapları gibi dijital varlıklar da pek tabii mirasçılara geçecektir.

Uyuşmazlıkların çoğunluğunun mirasçılar tarafından dijital malvarlıklarına erişim amacının başka bir hukuki uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olduğunu yeniden vurgulamak gerekecektir. Dolayısıyla verilen örnekler üzerinden mirasçıların doğrudan intikal amaçlı olarak talep ettiği dijital malvarlıklarının genel olarak ekonomik değer taşıdığı anlaşılmaktadır. İlgili TÜİK verilerinde belirtildiği üzere, kullanıcıların kişisel verilerinin korunması amacıyla sağ iken yaptıkları hukuki işlemlerin kişiler öldükten sonra da korunup korunmayacağına dair sorunun, Türk hukuk öğretisindeki baskın görüşün ekonomik ve kişisel olarak iki farklı kategoride değerlendirilmesini ve bu nedenle ölümden sonra da bir kişilik hakkı korumasının olduğuna (postmortem) yönelik cevaplamak mümkündür[21].

3. SONUÇ

Kişilerin kişisel verilerinin korunmasına yönelik sağlar arası yaptığı hukuki işlemler gibi kişinin ölümünden sonra da belirli kişisel verilerinin korunmasına yönelik olarak öğretide ve mahkeme kararları çerçevesinde değerlendirmeler mevcuttur. İlgili değerlendirmeler genel olarak e-posta ve sosyal medya hesapları ışığında dijital malvarlıklarına ilişkindir. Yabancı mahkeme kararlarında, miras dışındaki hukuki uyuşmazlıkların çözümüne katkı sağlanabileceği inancıyla, merhumun yakınları tarafından kişisel verilerin edinilmesine yönelik taleplerinin kabul edildiği görülmektedir. Ayrıca bu kararlarda mirasçıların dijital abonelik sözleşmelerinde yer alan “üçüncü kişilere devir yasağı” kapsamına girmedikleri belirtilmektedir.

Ulusal kararda ise Antalya 6.Bölge Adliye Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin merhumun dijital malvarlığının terekeye eklenmesi gerektiğini belirten mirasçısının talebini kişinin özel hayatının gizliliğine ihlal nedeniyle reddetmesini yerinde bulmamakta ve intikalin mümkün olduğunu belirtmekle beraber gerekçelendirmedeki eksiklikleri nedeniyle öğretide eleştirilmektedir.

Öğretide bazı yazarlara göre mirasçılara intikal edecek dijital malvarlıklarının ekonomik olup olmadığına yönelik sınıflandırma yapılması gerektiği, bazı yazarlara göre ise bu sınıflandırmanın önemsiz olduğu belirtilmektedir. Sınıflandırma yapan yazarlara göre kişinin ölüm sonrası kişisel verilerinin korunması gerekmekle beraber yalnızca üçüncü kişilerce ele geçirilmesinin önlenebilmesi için mirasçılara intikali kabul edilmelidir. Sınıflandırmaya ihtiyaç duymayan görüş ise TMK md. 653/2’yi temel alarak tüm özel verilerin geçebileceğini savunmaktadır. Baskın görüş ele alındığında ekonomik ve kişisel olmak üzere iki farklı kategoride değerlendirilen ilkeler, kişisel verilerin istisnalar dışında mirasçılara intikal etmeyeceğini vurgulamaktadır. Dolayısıyla miras bırakanın ölümünden sonra da bir kişilik hakkı korumasının gerektiği anlaşılmaktadır.

DİPNOTLAR

[*] 122K868 numaralı TÜBİTAK projesi lisans bursiyeri. Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 122K868 Numaralı proje ile desteklenmiştir. Projeye verdiği destekten ötürü TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız.

[1] Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2023, TÜİK, YAYIM TARİHİ :29 Ağustos 2023 SAAT : 10:00 SAYI: 49407

[2] Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, 2016, Kanun No: 6698. 7 Nisan 2016 Tarihli ve 29677 Sayılı Resmi Gazete.

[3] SARIDAĞ, O. G. (2022). Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin 13.11. 2020 Tarihli Kararı Çerçevesinde Dijital Terekenin Kapsamının İncelenmesi. Bilişim Hukuku Dergisi, 4 (2), 206.

[4] Türk Medeni Kanunu, 2001, Kanun No: 4721. 8 Aralık 2001 Tarihli ve 24607 Sayılı Resmi Gazete.

[5] SAYIN, Z. G., KHAS Hukuk Bülteni 2020-2021 Akademik Yılı Derlemesi, A. Abut, N. Arat, N. T. Bilgetekin ve B. Baysal (Yay. haz.), Dijital Miras ve 13.11.2020 Tarihli Antalya Bölge Adliye Mahkemesi Kararı, On İki Levha Yayıncılık, 2021, s. 273.

[6] ALTINDAL, H. & Arslan, Y. E., Türk Hukukunda Dijital Miras: Karşılaşılan Sorunlar ve Uluslararası Uygulamalar Çerçevesinde Bazı Çözüm Önerileri, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25(1), 2021, s. 330-331; CHILD, B., "Bruce Willis takes on Apple over rights to iTunes library", The Guardian. 2012, 3 Eylül, Erişim Adresi: https://www.theguardian.com/film/2012/sep/03/bruce-willis-apple-itunes-library, Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024.

[7] SAYIN, s.275.

[8] DİNÇ, Y. M., Ölümden Sonra Sosyal Medya Hesaplarının Hukuki Akıbeti: Dijital Miras, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018; PINCH, R., Protecting digital assets after death: Issues to consider in planning for your digital estate. Wayne Law Review, Cilt: 60, 2014, s. 545.

[9] BÜYÜKSAĞIŞ, E., ÖZYİĞİT, S., FALAY, S. M., BULDAĞ, İ. E., ve OKUR, M. S., "Dijital Varlıkların Miras Yoluyla İntikali Inheritance of Digital Assets", Yargıtay Dergisi, 2021, s.342.

[10]ALTINDAL, H., & Arslan, Y. E. s. 330; ELEANORE, United Kingdom: Leaving A Digital Legacy In Your Will. Digital Death Guide, 2014, 10 Aralık. Erişim Adresi: https://digitaldeathguide.com/tag/benjamin-stassen/ , Erişim Tarihi: 21 Mayıs 2024.

[11] BGH Urt. v. 12.7.2018, 3178. Az.: III ZR 183/17; NJW 2018

[12] BÜYÜKSAĞİŞ, E., ÖZYİĞİT, S., FALAY, S. M., BULDAĞ, İ. E., & OKUR, M. S., ss. 351-353.

[13] KOŞAR, G., ss. 1070-1071.

[14] LG Münster, Urteil vom 16.04.2019, 14 O 565/18

[15] Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 13.11.2020 tarihli ve 2020/1149 E. 2020/905 K. sayılı kararı

[16] SAYIN, G., s. 278.; BÜYÜKSAĞİŞ, E., ÖZYİĞİT, S., FALAY, S. M., BULDAĞ, İ. E., & OKUR, M. S., ss. 374-375.

[17] AKÇAAL, M., "NFT (Değiştirilemeyen Jeton) Sanat Eserlerinin Miras Yoluyla Geçmesi." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 159, 2022, s. 386.; MEMİŞ, T., TURGUT, C., "Dijital Miras Konusunda Gözden Kaçanlar." Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol. 6, no. 12, Aralık 2020, ss. 208-209. ; DEMİR, Z. R.,  "Sosyal Medya Hesaplarının Miras Yoluyla Geçişi Mümkün Müdür?" Prof. Dr. Feyzi Necmeddin Feyizoğlu'nun Anısına Armağan, edited by Abu-zer Kendigelen and Saibe Oktay-Özdemir, İstanbul, 2020, ss. 176-181.

[18] İLERİ, Çiğdem. "Dijital Miras - Alman Federal Mahkemesi'nin 'Facebook' Kararı Üzerine Bir İnceleme." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, no. 146, 2020, s. 148. ;YILMAZ, S., ERKAN, V. U.,. "Sosyal Medya Hesaplarının Miras Yoluyla İntikal Edip Edemeyeceği Sorusunun Kişisel Verileri Koruma Hukuku Kapsamında İncelenmesi." İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol. 11, no. 2, 2020, ss. 576-583.

[19] KOŞAR, G., ss. 1082-1084; ARIDAĞ, O. G., Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi'nin 13.11.2020 Tarihli Kararı Çerçevesinde Dijital Terekenin Kapsamının İncelenmesi, Bilişim Hukuku Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, 2022, s. 212; İNCE AKMAN, N., Mirasbırakanın Dijital Bilgilerinin Mirasçılara Geçişi (Dijital Tereke), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, 2018, s. 556; MARAŞLI DİNÇ, Y., Ölümden Sonra Sosyal Medya Hesaplarının Akıbeti: Dijital Miras, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 142, 2019, s. 286.

[20] KOŞAR, G., ss. 1083-1084.

[21] SEROZAN, R., Doğum Öncesi (Prenatal) ve Ölüm Sonrası (Postmortal) Kişiliğin Korunması. Prof. Dr. Tuğrul ANSAY’a Armağan, 2006, ss. 312-324.